Här har LO Ung samlat svar på de vanligaste frågorna som kommer in till dem och saker som är bra att ha koll på när du ska börja jobba. Hittar du inte svar på din fråga kan du alltid kontakta Fackets Hjälptelefon på 020-56 00 56. Samtalet är kostnadsfritt och du är anonym. Du kan även maila dem på 020.560056@lo.se. Du kan läsa mer.
Bilgi paylaşımı : Sendika- Kollektivavtal- Anställningsavtal ve çeşitleri hakkında kısa bilgiler.
Toplu iş sözleşmesi olan bir kurumda çalışmak en güzeli ve çalışanı en fazla koruyan bir durum söz konusu. Mesai ücretleriniz, yıllık izinleriniz, hafta sonu çalışırsanız alacağınız saat ücretleri, işten çıkarılma durumunuz, uppsägningstid ( çıkarılırken kullanacağınız ihbar süresi), alacağınız yıllık zam yüzdeleri hepsi kollektivavtal’da ( toplu sözleşmede) açıkça yazmaktadır. Ayrıca işveren size 4 farklı çeşit sigorta da yapmaktadır. (-Sjukförsäkring -Trygghetsförsäkring -Livförsäkring -Tjänstepensionsförsäkring)
İşveren ile yaptığınız sözleşmede ( anställningsavtal veya anställningsbevis) te yazması gerekenler aşağıdaki PDF içinde yazmaktadır. Deneme süresi (Provanställning) İsveç' te en fazla max 6 ay olabilir. Provanställning bittiği zaman otomatik olarak tillsvidareanställning ( fast ) olarak devam edersiniz. 6 aylık prov anställning olarak kontratı olan bir kişiyi işveren çıkartmak istiyor ise sürenin bitiminden en geç 14 gün önce işçiye bildirimde (underrättelse) bulunması gerekiyor ki işçi provanställning sonrası işe devam etmeyeceğini bilerek iş aramaya başlayabilir. Altı aylık provanställning süreniz bitti ve işyerinden ayrıldınız eğer bir kaç ay sonra işveren sizi işe almak isterse tillsvidareanställning ile almak zorunda! Bir saatlik bir iş için bile çağırsa! Ayrıca İsveç’ te bedava çalışma diye bir durum söz konusu değil örnek olarak bir kaç saatlik, bir haftalık, birkaç saatlik bile olsa mutlaka işverenle bir anställningsavtalet imzalamak zorundasınız. Eğer bir işyerinde tillsvidareanställning ile çalışmıyor ama heltid % 100 olarak saat ücretli çalışıyorsanız işveren sizinle 2 yıl sonra tillsvidareanställningsavtal imzalamak zorunda. Eğer % 50 ile çalışıyor iseniz 4 yıl sonunda sizinle tillsvidareanställningsavtal imzalamak zorunda. Provanställningsavtal 1, 2, 3, 4, 5 max 6 ay olabilir!
Şu an da covid-19 dolayısıyla fast olarak çalışanlar da işten çıkarılabiliniyor! Bazı sektörler aşırı etkilenmiş durumda! Şu an bildiğim 18 fast olarak çalışılan bir kurumda fast olarak çalışan 8 kişi ihbar süreleri kullandırılarak çıkartılıyor. İhbar süreleri çalışanın çalışma yılına göre değişir. Kollektivavtal’ da çalışma yıllarına göre uppsägningstid (ihbar süresi) belirlenmiştir. Mesela 4 yıla kadar çalışanlar 3 ay, 6 yıla kadar çalışanlar 4 ay, 8 yıla kadar çalışanlar 5 ay, 10 yıla kadar çalışanlar 6 ay gibi yazar ama her kurumun kollektivavtalı farklı olabilir. Ayrıca işveren ve işçi karşılıklı anlaşma (överenskommelse) ile farklı bir ihbar süresi belirleyebilir. Daha kısa da olabilir. İşveren sizi işten çıkartmak istiyor ise mutlaka sebep belirtmek durumunda! Eğer bir suçunuz var ise ihbar süresi kullandırmadan aynı gün işten çıkarılabilirsiniz. Suçunuza göre işveren aynı gün polis anmäla (polise başvuru) yapabilir. Kollektivavtal ile çalışılan kurumlarda mutlaka sendika üyesi olmak en iyisidir. İşe girildiği gün hem sendika hem de A-kassa üyesi olmak en güzeli! Sendika sizin haklarınızı işverene karşı savunuyor. Sendika aidatı: Çalışanlar sendikaya brüt maaşına göre bir aidat öderler. Ama yeri gelir o ödediğiniz para sizi öyle bir savunur ki iyi ki üye olmuşsum dersiniz! Çalışan kişi isterse yani hem sendika hem de A- kassa üyesi olursa aylık olarak A- kassa aidatı ve sendika aidatı öder. 12 ay ve daha uzun süre çalışan kişi işsiz kalırsa brüt % 80 maaşını alır. A- kassa ile ilgili virüse bağlı olarak devlet kuralları değiştirebiliyor. Geçen yıl 3 ay A kassa üyesi olan işsizlik maaşı almayı hak etti. Şu an da 6 ay A-kassa primi ödeyen kişi işsizlik maaşı hakkını kazanıyor. Kısaca heltid çalışanla deltid çalışanın alacağı işsizilik parası ile 8 ay veya 12 ay çalışanın alacağı işsizlik paraları eşit değildir. Renkli yerleri tıkladığınızda daha detaylı okuyup öğrenebilirsiniz. Buraya dikkat: Mesela ayın 25 inde veya ayın son günü işe girdiniz aynı gün üye olursanız A-kassa primini 1 aylık ödemiş oluyorsunuz. Yani ayın 1'inde işe giren ile ayın sonunda işe giren ve A-kassa üyesi olanlar aynı 1 aylık A-kassa primi ödemiş oluyor. Bunu kaçırmayınız! Ama A-kassa' dan ne kadar alacağınız yukarıdaki linkte belirtmiştim yani çalışma süreleriniz ile direk bağlantılıdır. Ayda 160 saat çalışan ile 40 saat çalışıp işsiz kalanın işsizlik maaşı aynı değildir.
Geçenlerde 45 dakikalık LO' nun Zoom toplantısına katılmış idim ve toplantıyı dinlerken aklımda kalanları şimdi yazdım ve paylaşmak istedim. Aşağıdaki PDF' te bulunan son sayfadaki siteye girerseniz birçok soru ve cevapları var. Buradan okuyabilirsiniz. Ayrıca LO' nun sitesine de bakabilirsiniz.
2021-05-14
Adnan Gündogdu
Snabbare Integration
